Cenzura książek hebrajskich lub tak zwana ekspurgacja (łac. expurgatio – oczyszczanie) książek była mechanizmem cenzury, który umożliwiał druk książek hebrajskich i żydowskich, a przede wszystkim Talmudu, w świecie chrześcijańskim, poprzez usuwanie fragmentów, słów i zdań z nich, z których wynika obraza chrześcijaństwa, Pana Jezusa i prawa państwowego. Początki cenzury miały miejsce w Italii XVI wieku, jako alternatywa dla palenia Talmudu, a jej wykonawcami byli głównie konwertyci, biegli w hebrajskim, którzy pracowali na rzecz domów wydawniczych i mechanizmów rządowych.
Palenie Talmudu
W XIII wieku żydowscy konwertyci (tacy jak Nicolas Donin) przedstawili uczonym chrześcijańskim, takim jak Petrus Venerabilis (ang.) [potrzebne wyjaśnienie], fragmenty Talmudu i zwrócili ich uwagę na wiele legend talmudycznych zawierających ucieleśnienie Boga i twarde słowa przeciwko Jezusowi oraz prawa i reguły, w których jest bardzo negatywny stosunek do tych, którzy nie są Żydami, w tym na przykład błogosławieństwo heretyków i werset z Hagady Pesach: “Wylej swój gniew”. To stało się amunicją dla chrześcijan podczas dysput między uczonymi chrześcijańskimi a żydowskimi, które odbywały się w całym świecie chrześcijańskim w celu udowodnienia wyższości chrześcijaństwa. Po przegranej Żydów w procesie paryskim, jedno z pierwszych wielkich spaleń ksiąg talmudycznych odbyło się na placu ratuszowym w Paryżu.
Nicholas Donin (francuskie: Nicolas Donin) z La Rochelle był żydowskim konwertytą na chrześcijaństwo we wczesnym XIII wieku w Paryżu. Znany jest ze swojej roli w Dysputacie Paryskiej z 1240 roku, która doprowadziła do dekretu o publicznym spaleniu wszystkich dostępnych manuskryptów Talmudu. Źródła łacińskie określały go jako „Repellus,” nawiązując do jego rodzinnego miasta La Rochelle.
W 1225 roku Donin został wyklęty z getta w Paryżu przez rabina Yechiela z Paryża. Dokładny powód jego ekskomuniki nie jest znany, ale sam Yechiel twierdził, że było to z powodu tego, że Donin stał się karaimem, odrzucając autorytet Talmudu i tradycji rabinicznej egzegezy biblijnej. Po dziesięciu latach życia w ekskomunice, Donin został ochrzczony w Kościele rzymskokatolickim i wstąpił do zakonu franciszkanów. Inne źródła jednak podają, że przeszedł na chrześcijaństwo znacznie wcześniej, przed spotkaniem z rabinem Yechielem z Paryża.
Papież Grzegorz IX (1227-1241)
W 1238 roku Donin udał się do Rzymu, przedstawił się papieżowi Grzegorzowi IX i potępił Talmud. Sformułowano trzydzieści pięć artykułów przeciwko Talmudowi, które Donin oskarżył o wyjątkowo ostre ataki na dziewictwo Maryi i boskość Jezusa.
Papież został przekonany, że oskarżenia są prawdziwe, i przesłał władzom Kościoła odpisy zarzutów sformułowanych przez Donina, załączając nakaz przejęcia wszystkich kopii Talmudu i przekazania ich dominikanom i franciszkanom. Jeśli badanie potwierdziło oskarżenia Donina, zwój Talmudu miał zostać spalony.
Dysputa paryska
Ten rozkaz został ogólnie zignorowany, z wyjątkiem Francji, gdzie Żydzi byli zmuszeni pod groźbą kary śmierci do oddania swoich Talmudów (marzec 1240 roku). Ludwik IX rozkazał czterem najwybitniejszym rabinom Francji – Yechielowi z Paryża, Mosesowi z Coucy, Judzie z Melun i Samuelowi ben Solomonowi z Château-Thierry – aby odpowiedzieli Doninowi w publicznej debacie. Rabinom zabroniono zaprzeczać świętości Jezusa lub Maryi, jak również kwestionować jakąkolwiek inną centralną doktrynę chrześcijańską, a Donin został ogłoszony zwycięzcą przez przewodniczących chrześcijańskich urzędników. Po dyspucie Ludwik IX skazał Talmud na spalenie. W 1242 roku spalono odpowiednio dwadzieścia cztery furmanki zawierające dziesięć do dwunastu tysięcy tomów rękopisów.
W następstwie tego Żydzi zaczęli stosować samocenzurę wewnętrzną w rękopisach i zaczęli pomijać “ze względu na drogi pokoju”. Równolegle kontynuowano dekrety spalania książek równolegle do dekretów przeciwko Żydom ogólnie, według słów badacza A.M. Habermana: “Kiedy wrogowie Izraela wydali dekret przeciwko Izraelowi, wydali również dekret przeciwko jego książkom. Wrogowie wiedzieli, że książka jest duszą narodu, a przy niszczeniu ciała chcieli również usunąć jego duszę”.
Cenzura drukowanych książek
Niesystematyczna praktyka usuwania rzeczy z książek trwała również na początku druku. Tak więc fragmenty zostały usunięte z Talmudów wydrukowanych przez dom wydawniczy Soncino w Wenecji oraz z książek wydrukowanych w Konstantynopolu i Salonikach. Jednak usunięcie nie było całkowicie gładkie, ponieważ drukarze zostawili puste miejsce po usunięciu. Na przykład w modlitewniku “Aram Zova”, który został wydrukowany w Wenecji w 1527 roku, słowo “zły” zostało usunięte z “a królestwo zła szybko zostanie wykorzenione” w modlitwie Neila i pozostał tylko akcent. W tym czasie nie istniała jeszcze oficjalna cenzura książek drukowanych.
Palanie heretyckich książek w Wenecji w XVI wieku – obraz poglądowy
Rewolucja druku, która doprowadziła do bezprecedensowego rozpowszechnienia książek i działalności kontrreformacji, zwłaszcza wśród jezuitów we Włoszech, doprowadziła do potrzeby zminimalizowania ilości książek heretyckich.
W 1553 r., na mocy dekretu Inkwizycji Rzymskiej Talmud był publicznie spalony
spłonęło w Rzymie we wczesnej jesieni 1553 r. W kolejnych miesiącach inne włoskie miasta skonfiskowały i spaliły Talmud w zgodzie
z tym dekretem. Historycy regularnie wyjaśniali ten dekret jako wynik sporu między dwoma weneckimi wydawcami, M. Giustiniani i E. Bragadoni. Obaj opublikowali Mishneh Torah
W 1550 r., wydanie Bragadoni zawierało również niedawno ukończony
komentarz R. Meir Katzenellenbogcn z Padua. Handlowa rywalizacja doprowadziła Giustinianiego do oświadczenia władzom kościelnym o wydaniu Bragadoniego. Zatrudnił także apostatów żydowskich, aby wykłócić się o swój punkt widzenia. Bragadoni
uczynił to z zemsty, a przed inkwizycją ci „apostaci” zaatakowali Talmud od podstaw, nazywając po imieniu, że zawierał bluźnierstwa przeciwko chrześcijaństwu. Inkwizycja odpowiedziała potępieniem Talmudu i okazaniem woli jego niszczenia.
Papież Juliusz III (1550 – 1555)
Osiem miesięcy później papież Juliusz III wydał bullę Cum sicut nuper, aby zapewnić egzekwowanie dekretu Inkwizycji. Stąd spalenie talmudu w 1553
identyfikowane było jako atak na bluźnierstwa jakie zawierał Talmud. (https://www.jstor.org/stable/20674961) .
Papież Marcellus II (1555-1555)
Największe spalenie miało miejsce w latach 1553-1554 w Wenecji. papież Marcellus II zwołał komisję badawczą, która stwierdziła, że Talmud zawiera słowa podżegające przeciwko chrześcijaństwu. W następstwie tego orzeczenia papież wydał nakaz zniszczenia i spalenia wszystkich ksiąg Talmudu, zarówno babilońskiego, jak i jerozolimskiego. Osoby odpowiedzialne za zbieranie książek skonfiskowały i zniszczyły również wiele innych książek hebrajskich, które nie były książkami talmudycznymi.
Papież Paweł IV (1555-1559)
Kilka lat później, w 1559 roku, papież Paweł IV nałożył dekret spalania Talmudu również na Cremonę, która początkowo była pod hiszpańskim panowaniem i nie obowiązywał tam pierwszy dekret. W Cremonie spalono 12 000 książek hebrajskich.
Zasady cenzury
Rabini Włoch próbowali wynaleźć metodę, która umożliwiłaby druk książek, w przeciwieństwie do świata rękopisów, w których cenzura była niesystematyczna i nadzór kościelny był mniejszy, w świecie druku i kontrreformacji istniała potrzeba egzekwowania uporządkowanej i systematycznej cenzury. Dnia 21 Tamuza 1554 roku Zgromadzenie Generalne Rabinów Włoch („Morešim”) zebrało się w Ferrarze i postanowiło, że żadna nowa książka nie zostanie wydrukowana bez zgody trzech upoważnionych rabinów. Zamiarem było sprawdzenie rękopisów przed ich wydrukowaniem, czy zawierają one coś, co mogłoby wywołać nienawiść do Żydów. Równocześnie, ze względu na dostępność książek i rozwój badań naukowych w duchu renesansu, wzrosło również zainteresowanie książkami hebrajskimi ze strony uczonych chrześcijańskich. Aby powstrzymać drukowanie książek niebezpiecznych dla wiary, inkwizycja wydała listę zakazanych książek. W ramach soboru trydenckiego (1554) opublikowano Indeks Trydencki (Index Tridentianus), który określił trzy poziomy zakazanych książek: książki zakazane do publikacji, książki do poprawy i książki do nadzoru, które zawierały listy zakazanych książek i listy fragmentów istniejących książek, które należy usunąć lub poprawić. Indeks ten służył za podstawę dla listy książek pod nadzorem herezji aż do czasów Leona XIII w 1897 roku. Po opublikowaniu indeksu i zgody Rady Rabinów Żydzi doszli do ogólnej zgody z władzami. Zgodnie z umową mianowano „czyszczących” (od łacińskiego słowa expurgatio’, ekspurgacja), czyli cenzorów, na dwa zadania: jedno – sprawdzanie książek, rękopisów i starych książek drukowanych i dostosowywanie ich do wymagań indeksu, a drugie – cenzura nowych książek przed ich przekazaniem do druku. Na społecznościach żydowskich spoczywał obowiązek zapłacenia wynagrodzenia dla cenzorów. Cenzura zaczęła działać w tej formie w 1555 roku.
Cenzorzy mieli zwyczaj podpisywać swoją pracę, dzięki czemu można śledzić ich działalność. Z powodu narastającej niefrasobliwości, lokalnych i czasowych zaostrzeń w sprawie cenzury oraz Żydów zwyczaju dodawania usuniętych fragmentów rękopisem, można znaleźć w wielu książkach cenzurę po cenzurze i można znaleźć podpisy czterech lub pięciu cenzorów z różnych okresów. Ta praktyka wiązała się z niemałym karami, jak mówi S.D.L:
Oto mówię ci o jednym z zwyczajów pogan w badaniu naszych książek. Usuwali słowa złe w ich oczach, a następnie karali właściciela książki o zapłacenie stu skudów, jeśli kiedykolwiek napisze ponownie usunięte słowa lub nawet jeśli znajdzie książkę w swoim domu z tymi słowami ponownie napisanymi.
— List do Jom-Tov Lipmanna Tzuntza z dnia 7 Szewat 5606. W Ocar Nehmad B 'Wiedeń 5657 strona 17
Książka ekspurgacji
Domenico Gerosolimitano urodził się około 1550 roku w Safed w tureckiej Palestynie i zmarł we Włoszech około 1620 roku. Wykształcenie zdobył w rabbińskiej szkole w swoim rodzinnym mieście, studiując nie tylko Talmud, ale także medycynę. Po uzyskaniu stopnia doktora i tytułu „Rav” wykładał prawo talmudyczne w Safedzie. Jako ceniony lekarz zdobył sławę, która ostatecznie dotarła do uszu sułtana Murada III, który powołał go na dwór w Konstantynopolu jako lekarza dworskiego.
Później Yerushalmi przeszedł na chrześcijaństwo; udał się do Rzymu i został przyjęty w Kolegium Neofitów, gdzie nauczał hebrajskiego. W okresie intensywnej cenzury hebrajskich książek przez Inkwizycję we Włoszech jego usługi były bardzo poszukiwane. Najpierw w Wenecji (1578-92?), a później jako główny rewizor komisji cenzury w Mantui (1595–97) miał okazję złożyć swoje podpisy na większej liczbie książek i rękopisów niż jakikolwiek inny włoski cenzor. Jego działalność w tym zakresie trwała z przerwami, ale niestety nie została dokładnie zidentyfikowana, prawie do czasu jego śmierci.
Domenico Gerosolimitano twierdził, że jego prace obejmują Ma’ayan Gannim („Fontanna Ogrodów”) dotyczącą podstawowych zasad wiary chrześcijańskiej, jednakże praca ta zaginęła już kilka lat po jego śmierci. Przetłumaczył również na hebrajski cały Nowy Testament oraz większość ksiąg apokryficznych (1615–17). Rękopisy tych prac znajdują się w Bibliotece Watykańskiej. Był autorem Księgi Ekspurgacji (Sefer ha-Ziḳḳuḳ), nadal pozostającą w formie rękopisu, a jedna z kopii (znajdująca się w bibliotece kardynała Berberiniego, obecnie część Biblioteki Watykańskiej w Rzymie) zawiera jego poprawki aż do 1619 roku.
Informacje o nawróceniu Dominico zostały odkryte i datowane na 6 sierpnia 1593 roku w Wenecji. Autorzy XVII wieku, Giulio Bartolocci i Johann Christoph Wolf, twierdzą, że Nicolaus Mursius w swojej „Relatione della Città di Constantinopoli” (Bolonia, 1671) wspomina o żydowskim lekarzu na dworze tureckiego sułtana, który później przeszedł na chrześcijaństwo i przyjął imię „Dominico Ierosolymitano”. Wolf uważa, że jest tożsamy z opisywaną postacią. Z kolei Bartolocci podaje, że Mursius mówi o osobie, którą sam widział w trakcie swoich podróży i która nadal żyje jako chrześcijanin w biedzie w Konstantynopolu, ale jako Żyd nosiła imię „Pelaso” i zajmowała trzecie miejsce wśród lekarzy sułtana. Należy jednak zaznaczyć, że Mursius nie napisał tej książki o Konstantynopolu, lecz ją plagiatował, gdyż to właśnie Domenico Gerosolimitano napisał ją pierwotnie. Informacje Mursiusa mogą więc być mało wiarygodne.
Na podstawie systematycznej cenzury, Domenico Gerosolimitano, uczony żydowski konwertyta, napisał pod koniec XVI wieku Książkę Ekspurgacji. Jest to obszerna praca mająca służyć jako przewodnik dla cenzora. Zawiera ona ogólne zasady dla cenzora oraz omawia treść 426 hebrajskich książek, wyjaśniając, jak szkodzą one wierze chrześcijańskiej i jak je poprawić, aby spełniały wymagania Kościoła. Książka ta miała być przeznaczona dla żydowskich cenzorów konwertytów, którzy byli chrześcijanami wyznania, ale posługiwali się hebrajskim językiem. Jej wpływ jest również widoczny (a nawet większy) wśród wewnętrznej cenzury.
„Każde słowo “bałwochwalstwo”, którego znaczenie nie jest wyjaśnione szczegółowo na bałwochwalstwie, które już istniało (które istniało przed Jezusem), zostanie zastąpione słowem “idol” AKKUM (akum), co oznacza: “czciciele gwiazd i znaków zodiaku”. Jednak jeśli odnosi się do bałwochwalstwa, które istniało przed naszym Panem, to nie ma w tym nic złego… Każde słowo goj gojim lub obcy obcy, jeśli jego znaczenie sugeruje jakąkolwiek obraźliwość i hańbę dla tego goja, zostanie usunięte i zastąpione słowem “idol”. Jednak jeśli chodzi o sprawy prawne państwa hebrajskiego, takie jak prawa szabatu i zakazane jedzenie i wino dotknięte przez goja itp., to nie ma w tym nic złego… Każde imię konwertyty, gdy nie mówi się o niczym obraźliwym dla niego, zostanie usunięte i zastąpione słowem “idol”. Jednak jeśli jest wspominany jako obraźliwy dla niego, zostanie całkowicie usunięty… Każda pochwała, która chwali naród izraelski, która będzie prowadziła do naszej ekskomuniki i będzie tak rozumiana w dzisiejszych czasach, zostanie całkowicie usunięta… Każde miejsce, w którym opisuje się sprawę Mesjasza, mówiąc, że wciąż ma przyjść lub że wciąż ma być coś z jego spraw, zostanie całkowicie usunięte. A wszędzie tam, gdzie wspomina się o dwóch Mesjaszach lub wyjaśnia się wyraźnie Mesjasza, syna Józefa lub Mesjasza, syna Efraima, zostanie całkowicie usunięte… Każde miejsce, w którym wspomina się imię Edomu lub Rzymu lub Włoch jako obraźliwe – zostanie usunięte… Każde miejsce, w którym mówi się, że Bóg żałuje utraty Izraela, zostanie całkowicie usunięte… Każde miejsce, w którym wspomina się o kimś z nich (z mędrców), z tych, którzy byli po przyjściu naszego Pana, jako święty i sprawiedliwy lub wspomina się o zgromadzeniu jako [QK-błąd tłum.] lub zgromadzeniu Pana, wszystko to zostanie usunięte”…
Z upływem czasu znaczenie Książki Ekspurgacji Jerozolimczyka zmalało, a zainteresowanie nią zmniejszyło się. W 1758 roku Giovanni Antonio Costanzi napisał nowe zasady ekspurgacji hebrajskich książek. Książka ta jest uważana przez Habermana za ostatnią użyteczną pracę dotyczącą ekspurgacji tego rodzaju książek.
Giovanni Antonio Costanzi wydaje się być bardzo prawdopodobnie ostatnim aktywnym żydowskim konwertytą zaangażowanym w pracę cenzury hebrajskich książek. Urodzony jako Żyd w Konstantynopolu, Costanzi pełnił funkcję rabina w Splicie oraz innych żydowskich wspólnotach w Dalmacji i Bośni. Ochrzczony w Würzburgu (1731), w połowie XVIII wieku przebywał w Rzymie, gdzie jako bezkompromisowy i dość nieświadomy prześladowca literatury hebrajskiej wyłonił się jako postać aktywnie działająca w cenzurze. Żydzi w Państwie Kościelnym (Rzymie i Ankonie) doświadczyli konfiskat i ekspurgacji swoich książek z rąk gorliwego neofity, który w czasie swojego pobytu w Rzymie napisał polemiczną broszurę przeciwko Żydom La verità della cristiana religione contro le vane lusinghe de’ moderni Ebrei, (Prawda chrześcijańskiej religii wobec próżnych zwodniczych obietnic współczesnych Żydów), opublikowaną w Rzymie w 1749 roku), która pozostała prawie nieznana współczesnym bibliografom i historykom.
Cenzura w Rosji
Wraz z przeniesieniem centrum druku książek hebrajskich z Włoch do Rosji i Polski, centrum cenzury również przeniosło się do tych krajów. W XIX wieku cenzura w tych krajach skupiała się bardziej na zaostrzeniu przeciwko wypowiedziom przeciwko władzy i istniejącemu porządkowi niż przeciwko religii. Wszystkie książki drukowane w Rosji musiały przejść państwową cenzurę, a cenzura książek hebrajskich była przeprowadzana przez Żydów mówiących po hebrajsku, którzy byli częściowo oficjalnymi urzędnikami państwowymi. To samo dotyczy literatury i prasy, niekoniecznie żydowskiej, publikowanej w Austro-Węgrzech.
Z obawy przed zewnętrzną cenzurą (lub całkowitym zakazem druku lub dystrybucji wydania), żydowscy drukarze stosowali samocenzurę i czasami wyraźne oświadczenia wyjaśniające. Na przykład typowe i wyraźne ogłoszenie znajdujące się na końcu wstępu redaktorów do Shas Wilno (Traktat Gittin, Maharsha i Maharam na marginesie, rok 5640):
“Niniejszym informujemy na całym świecie, że wszędzie tam, gdzie w książkach naszych rabinów nie ma słowa “idol”, goj lub obcy itp., odnosi się to do narodów świata, które nie znały Boga i szły za marnością i marnotrawstwem. A nie takie narody, pod którymi chronimy się i jesteśmy zobowiązani modlić się o ich pokoju i szukać ich dobra całym sercem”.
W odpowiedzi na to rozwiązanie zmniejszenia obraźliwości gojów w Talmudzie do starożytnej pogańskości tylko, słowo “goj” (gdy pojawia się w negatywnym kontekście) zostało systematycznie zastąpione słowem “czciciel gwiazd i znaków zodiaku”, a tym samym faktycznie próbowano uratować tekst talmudyczny przed decyzją o całkowitym usunięciu ze względu na cenzurę chrześcijańską.
[To częste wewnętrzne rozwiązanie nie zawsze pomagało: tak było w przypadku rabina i wydawcy Tory Szabtaja Bassa, którego hebrajska drukarnia w mieście Dyhernfurth w drugiej połowie XVII wieku została zbadana przez chrześcijańskich cenzorów, którzy oskarżyli go o działalność antychrześcijańską. Twierdzili, że inicjały “idol” w książkach, które wydrukował, są skierowane właśnie do “czcicieli Chrystusa i Marii”, a on został uwięziony na około trzy miesiące].
Oprócz cenzury słów “gojowie” i “obcy”, również miejsca w Talmudzie, w których wspomniano Jezusa lub nawiązano do niego, zostały usunięte lub opróżnione z treści:
W traktacie Berachot, strona 17: “Niech nie będzie synem lub uczniem, który gotuje swoją potrawę publicznie (jak Jezus Chrystus)”. Fragment ten pojawia się również w Sanhedrinie na stronie 103.
W traktacie Szabat, strona 104b: opowieść o czarodzieju Ben Stada, który wydobywał zaklęcia z Egiptu, a dalej sugeruje Jezusa (przynajmniej według cenzury).
W traktacie Sanhedrin, strona 43a, strona 67a i strona 107b: 2 historie o Jezusie i kolejna historia o czarodzieju Ben Stada. Historia na stronie 107 pojawia się również na końcu traktatu Sota na stronie 47a, chociaż w nowych wydaniach Wilno historia pojawia się z usunięciem imienia Jezusa.
W wielu innych miejscach wprowadzono zmiany przez cenzurę, a niektóre z nich zostały przedstawione w Dikdukei Sofrim i Hagahot w wydaniu Oz ve-Hadar. W wydaniu Talmudu Steinsaltza tekst wewnętrzny Talmudu jest bez zmian cenzury.
Philippe Bobichon, “Censure des livres hébreux (XVIe-XVIIe s.) : l’exemple du Sefer ha-‘Iqqarim (Joseph Albo, XVe s.)” w J. Schlanger i N. de Lange (red.), Manuscrits hébreux et arabes. Mélanges en l’honneur de Colette Sirat [Bibliologia 38], Brepols, Turnhout, 2014, s. 297-332.
Dlaczego współcześni żydzi dalej publikują swoje teksty jako ekspurgowane?
Obawa przed ujawnieniem antychrześcijańskich treści zawartych w niektórych fragmentach Talmudu mogła być niegdyś jednym z powodów, dla których żydzi decydowali się na publikowanie ekspurgowanych wersji swoich tekstów. W przeszłości, niektóre fragmenty Talmudu były interpretowane przez niektórych jako zawierające antychrześcijańskie treści lub krytykę chrześcijaństwa. Takie interpretacje były wykorzystywane jako pretekst do prześladowań żydów i do zarzutów o bluźnierstwo.
Jednakże zastanawia fakt, że współcześnie żydzi nadal publikują ekspurgowane wersje swoich tekstów – nie wiadomo czy czynią to z powodów historycznych, kulturowych, czy praktycznych. Wymieńmy kilka możliwych powodów:
Zachowanie tradycji: W ciągu wieków żydzi doświadczyli licznych prześladowań, cenzury i ograniczeń dotyczących ich literatury. W niektórych okresach i miejscach publikowanie niezmienionych tekstów mogło prowadzić do represji, konfiskat lub zakazów. Publikowanie ekspurgowanych wersji mogło być próbą uniknięcia takich problemów i zachowania tradycji literackiej, mimo ograniczeń.
Ułatwienie współistnienia: W niektórych społeczeństwach, szczególnie w tych o wielu wyznaniach, publikowanie tekstów bez ekspurgacji może budzić kontrowersje lub prowokować konflikty. Publikowanie wersji tekstów, które są mniej kontrowersyjne lub nie zawierają treści uważane za obraźliwe dla innych grup, może pomóc w zachowaniu „harmonii i współistnienia”.
Dostosowanie do różnych odbiorców: W zależności od miejsca publikacji i docelowego odbiorcy, niektórzy żydzi mogą wybrać publikowanie tekstów w ekspurgowanych wersjach, które bardziej odpowiadają wymaganiom czy ograniczeniom lokalnych władz, czy norm kulturowych, albo swoistym interesom danych grup żydowskich, czy hierarchicznym układom.
Ochrona wspólnoty: Publikowanie ekspurgowanych wersji tekstów może być także sposobem ochrony własnej społeczności. W pewnych przypadkach, publikacja niewysterylizowanych tekstów może przyczynić się do szerzenia „negatywnych stereotypów” i „antysemityzmu”, co może zagrażać bezpieczeństwu i integralności żydowskiej społeczności.
