Hebraeorum gens – Pius V

Wygnanie Żydów ze wszystkich miejsc panowania Świętego Rzymskiego Kościoła i jego poddanych, z wyjątkiem Miasta Rzymu i Miasta Ankony. O sprawie Żydów w odniesieniu do konstytucji 3. Pawła IV. Cum nimis. PIUS BISKUP, Sługa Sług Bożych. Na wieczną rzeczy pamiątkę. Naród Hebrajski, kiedyś jedyny wybrany przez Pana, który natchnął go boskimi słowami i uczynił uczestnikiem niebiańskich tajemnic, ile tylko przewyższył wszystkie inne łaską i godnością, tyle potem zasłużył na to, że z powodu swojej niewiary został wzgardzony i zaniedbany, i runął w przepaść, ponieważ w pełni czasu niewierny i niewdzięczny zgładził niegodną śmiercią swojego Zbawiciela i bezbożnie go odrzucił. Utraciwszy bowiem kapłaństwo, pozbawiony władzy prawa, rozproszony ze swoich siedzib, które jakby płynące mlekiem i miodem, najłaskawszy i najdobrotliwszy Bóg już od samego początku tego narodu mu przygotował, błąka się po całym świecie od tylu już wieków, znienawidzony, wzgardzony i poniżany przez wszystkich, zmuszony do zajmowania się obrzydliwymi i haniebnymi sztukami, by zaspokoić głód, niczym najpodlejsi niewolnicy. Lecz chrześcijańska pobożność litując się nad tym nieodwracalnym losem przede wszystkim, pozwoliła mu dość ludzko przebywać u siebie, aby mianowicie częstym jego widokiem pamięć o męce Pańskiej częściej przedstawiała się oczom wiernych, a zarazem przykładami, nauką, napomnieniami zapraszała do nawrócenia i zbawienia, które resztkom Izraela ma się stać według proroctwa Proroka, od którego, gdyby [nauka taka] wygnana była z siedzib chrześcijan i udała się do tych narodów, które Chrystusa nie znają, stawałaby się coraz bardziej obca. Lecz ich bezbożność wyćwiczona we wszystkich najgorszych sztukach posunęła się tak daleko, że już dla wspólnego naszego zbawienia należy zapobiec sile takiej choroby szybkim lekarstwem. Albowiem pomijając tak wiele rodzajów lichwy, którymi Hebrajczycy do reszty wyniszczyli majątek ubogich chrześcijan, uważamy za wystarczająco oczywiste, że oni są beneficjentami i wspólnikami złodziei i rabusiów, którzy jakiekolwiek rzeczy od nich podkradzione i przerobione, nie tylko świeckie, ale nawet służące boskiemu kultowi aby nie były rozpoznane albo na czas ukrywają albo gdzie indziej przenoszą albo zupełnie zmieniają próbując wielu także pod pozorem zajmowania się sprawą właściwą swojemu wykonywaniu zajęciu odwiedzając domy uczciwych kobiet wiele najpodlejszym stręczycielstwem popychają do upadku co zaś jest najbardziej zgubne oddani wróżbiarstwu zaklęciom magii i czarnoksięstwu wprowadzają w szatańskie złudzenia wielu nierozważnych i słabych którzy wierzą, że przyszłe rzeczy mogą być przepowiedziane, a skradzione skarby i rzeczy ukryte ujawnione i wiele innych, których poznanie lub nawet badanie nie jest nikomu z ludzi dozwolone. Wreszcie dowiedzieliśmy się wystarczająco i zbadaliśmy jak niegodnie imię Chrystusa ta zepsuta rodzina znosi, jak wroga wszystkim jest którzy pod tym imieniem są zaliczani, jakimi podstępami czyha na ich życie. Przywiedzeni tymi i innymi bardzo ciężkimi sprawami i wzburzeni ciężarem zbrodni codziennie wzrastających na zgubę naszych miast, myśląc ponadto że wspomniany naród poza umiarkowanymi dostawami towarów ze wschodu nie jest żadnym pożytkiem dla naszej Rzeczypospolitej, a naszym ludom którzy zwłaszcza są od nas nieco dalsi, korzystniej będzie słyszeć doniesienia o jego nazwie oraz o występkach i nędzach z innego miejsca do siebie doniesione niż odruchami miłości go w swoim łonie do tej pory jak dotąd pielęgnować. §.1. Władzą niniejszych nakazujemy aby wszyscy i każdy z obu płci Hebrajczycy zamieszkujący na całym naszym dotychczasowym terytorium i okolicznych Miastach i Ziemiach i włościach Panów (tłum.: Domeników), Baronów i innych panów czasowych, czy to czystej i mieszanej władzy i życia, i śmierci i jakiejkolwiek innej jurysdykcji i zwolnienia, mają z tych wszystkich granic w ciągu trzech miesięcy po tym jak niniejsze listy tu zostaną opublikowane zupełnie wyjść. §.2. Po upływie tego terminu każdy, czy to mieszkaniec, czy obcy, czy obecny, czy przyszły, który zostanie znaleziony w jakimkolwiek mieście, ziemi lub miejscu tego obszaru, nawet należącym do dominikanów, baronów, panów i innych wyżej wymienionych zastrzeżonych, zostanie pozbawiony wszystkich dóbr i poddany prawom skarbowym, stanie się niewolnikiem Kościoła Rzymskiego i zostanie poddany wiecznej niewoli, a wspomniany Kościół będzie miał to samo prawo do nich, co inni panowie do niewolników i niewolnic. Z wyjątkiem Rzymu i Ankony, gdzie zezwalamy na tolerowanie tylko tych Żydów, którzy teraz tam mieszkają, aby bardziej pobudzać pamięć o tym, co zostało powiedziane, i ścigać interesy i wzajemne kontakty z Orientem; pod warunkiem jednak, że będą starali się przestrzegać naszych i naszych poprzedników oraz innych kanonicznych konstytucji dotyczących nich; w przeciwnym razie poniosą wszystkie kary zawarte w tych konstytucjach, które tutaj odnawiamy. Mamy bowiem nadzieję, że ci, którzy są szczególnie bliscy naszemu i tego Stolicy widokowi, z obawy przed winą powstrzymają się od zła i czasami niektórzy, jak to już wielokrotnie zdarzyło się za naszą zachętą, uznają radośnie światło prawdy. Ale żaden z nich nie ma przenosić się do drugiego ani do innego miejsca w obrębie wskazanej strefy w żadnym czasie ani wyjeżdżać, ani przyjmować kogoś z wygnanych, jeśli chcą uniknąć jarzma niewoli i kar. Nakazujemy więc wszystkim legatom, gubernatorom, prezydentom, pretorom i magistratom prowincji, miast i miejsc tej strefy oraz zwierzchnikom miejscowym oraz dominikanom, baronom, panom i zwolnionym wyżej wymienionym oraz wszystkim innym osobom, do których to należy, aby każdy z nich jak najszybciej wykonał wszystko powyższe bez oczekiwania na inne polecenie lub oświadczenie od nas i uważali pilnie, aby żaden Żyd nie przybywał więcej do tych prowincji, miast i miejsc należących do dominikanów, baronów i innych wyżej wymienionych z jakiegokolwiek powodu. Jeśli jednak ktoś z nich, nawet z tych którzy teraz są w Rzymie i Ankonie po upływie trzech miesięcy zostanie znaleziony w jakiejkolwiek części tej strefy należącej czasowo do tych dominikanów baronów panów i zwolnionych, zostanie natychmiast poddany wiecznej niewoli Kościoła wspomnianego, a także groźniejsze kary nałożymy na ich szyje aby inni na ich przykładzie nauczyli się jak wielka była kara za lekceważenie naszego zakazu. §.3. Niezależnie od powyższego, a także konstytucji i zarządzeń apostolskich, praw wspólnych i miejskich, prowincji, miast i miejsc wyżej wymienionych, a także przysięgi Cam. Apost., potwierdzenia apostolskiego lub jakiejkolwiek innej mocnej podstawy, statutów i zwyczajów oraz umów z uniwersytetem Żydowskim wyżej wymienionym, nawet pod publiczną wiarą, paktów, przywilejów również, indultów, zwolnień i listów apostolskich wszystkich tych, a także wyżej wymienionych Domicellis, Baronibus i Dominis, a także ich miastach, ziemiach, miejscach i ludach, przez którychkolwiek z naszych poprzedników Papieży Rzymskich, a także przez nas i siedzibę wyżej wymienioną, nawet z […]

Read more

Destylacja tekstów hebrajskich – dlaczego wciąż obecna?

Cenzura książek hebrajskich Cenzura książek hebrajskich lub tak zwana ekspurgacja (łac. expurgatio – oczyszczanie) książek była mechanizmem cenzury, który umożliwiał druk książek hebrajskich i żydowskich, a przede wszystkim Talmudu, w świecie chrześcijańskim, poprzez usuwanie fragmentów, słów i zdań z nich, z których wynika obraza chrześcijaństwa, Pana Jezusa i prawa państwowego. Początki cenzury miały miejsce w Italii XVI wieku, jako alternatywa dla palenia Talmudu, a jej wykonawcami byli głównie konwertyci, biegli w hebrajskim, którzy pracowali na rzecz domów wydawniczych i mechanizmów rządowych. Palenie Talmudu W XIII wieku żydowscy konwertyci (tacy jak Nicolas Donin) przedstawili uczonym chrześcijańskim, takim jak Petrus Venerabilis (ang.) [potrzebne wyjaśnienie], fragmenty Talmudu i zwrócili ich uwagę na wiele legend talmudycznych zawierających ucieleśnienie Boga i twarde słowa przeciwko Jezusowi oraz prawa i reguły, w których jest bardzo negatywny stosunek do tych, którzy nie są Żydami, w tym na przykład błogosławieństwo heretyków i werset z Hagady Pesach: “Wylej swój gniew”. To stało się amunicją dla chrześcijan podczas dysput między uczonymi chrześcijańskimi a żydowskimi, które odbywały się w całym świecie chrześcijańskim w celu udowodnienia wyższości chrześcijaństwa. Po przegranej Żydów w procesie paryskim, jedno z pierwszych wielkich spaleń ksiąg talmudycznych odbyło się na placu ratuszowym w Paryżu.   Nicholas Donin (francuskie: Nicolas Donin) z La Rochelle był żydowskim konwertytą na chrześcijaństwo we wczesnym XIII wieku w Paryżu. Znany jest ze swojej roli w Dysputacie Paryskiej z 1240 roku, która doprowadziła do dekretu o publicznym spaleniu wszystkich dostępnych manuskryptów Talmudu. Źródła łacińskie określały go jako „Repellus,” nawiązując do jego rodzinnego miasta La Rochelle. W 1225 roku Donin został wyklęty z getta w Paryżu przez rabina Yechiela z Paryża. Dokładny powód jego ekskomuniki nie jest znany, ale sam Yechiel twierdził, że było to z powodu tego, że Donin stał się karaimem, odrzucając autorytet Talmudu i tradycji rabinicznej egzegezy biblijnej. Po dziesięciu latach życia w ekskomunice, Donin został ochrzczony w Kościele rzymskokatolickim i wstąpił do zakonu franciszkanów. Inne źródła jednak podają, że przeszedł na chrześcijaństwo znacznie wcześniej, przed spotkaniem z rabinem Yechielem z Paryża. W 1238 roku Donin udał się do Rzymu, przedstawił się papieżowi Grzegorzowi IX i potępił Talmud. Sformułowano trzydzieści pięć artykułów przeciwko Talmudowi, które Donin oskarżył o wyjątkowo ostre ataki na dziewictwo Maryi i boskość Jezusa. Papież został przekonany, że oskarżenia są prawdziwe, i przesłał władzom Kościoła odpisy zarzutów sformułowanych przez Donina, załączając nakaz przejęcia wszystkich kopii Talmudu i przekazania ich dominikanom i franciszkanom. Jeśli badanie potwierdziło oskarżenia Donina, zwój Talmudu miał zostać spalony. Dysputa paryska Ten rozkaz został ogólnie zignorowany, z wyjątkiem Francji, gdzie Żydzi byli zmuszeni pod groźbą kary śmierci do oddania swoich Talmudów (marzec 1240 roku). Ludwik IX rozkazał czterem najwybitniejszym rabinom Francji – Yechielowi z Paryża, Mosesowi z Coucy, Judzie z Melun i Samuelowi ben Solomonowi z Château-Thierry – aby odpowiedzieli Doninowi w publicznej debacie. Rabinom zabroniono zaprzeczać świętości Jezusa lub Maryi, jak również kwestionować jakąkolwiek inną centralną doktrynę chrześcijańską, a Donin został ogłoszony zwycięzcą przez przewodniczących chrześcijańskich urzędników. Po dyspucie Ludwik IX skazał Talmud na spalenie. W 1242 roku spalono odpowiednio dwadzieścia cztery furmanki zawierające dziesięć do dwunastu tysięcy tomów rękopisów. W następstwie tego Żydzi zaczęli stosować samocenzurę wewnętrzną w rękopisach i zaczęli pomijać “ze względu na drogi pokoju”. Równolegle kontynuowano dekrety spalania książek równolegle do dekretów przeciwko Żydom ogólnie, według słów badacza A.M. Habermana: “Kiedy wrogowie Izraela wydali dekret przeciwko Izraelowi, wydali również dekret przeciwko jego książkom. Wrogowie wiedzieli, że książka jest duszą narodu, a przy niszczeniu ciała chcieli również usunąć jego duszę”. Cenzura drukowanych książek Niesystematyczna praktyka usuwania rzeczy z książek trwała również na początku druku. Tak więc fragmenty zostały usunięte z Talmudów wydrukowanych przez dom wydawniczy Soncino w Wenecji oraz z książek wydrukowanych w Konstantynopolu i Salonikach. Jednak usunięcie nie było całkowicie gładkie, ponieważ drukarze zostawili puste miejsce po usunięciu. Na przykład w modlitewniku “Aram Zova”, który został wydrukowany w Wenecji w 1527 roku, słowo “zły” zostało usunięte z “a królestwo zła szybko zostanie wykorzenione” w modlitwie Neila i pozostał tylko akcent. W tym czasie nie istniała jeszcze oficjalna cenzura książek drukowanych. Rewolucja druku, która doprowadziła do bezprecedensowego rozpowszechnienia książek i działalności kontrreformacji, zwłaszcza wśród jezuitów we Włoszech, doprowadziła do potrzeby zminimalizowania ilości książek heretyckich. W 1553 r., na mocy dekretu Inkwizycji Rzymskiej Talmud był publicznie spalony spłonęło w Rzymie we wczesnej jesieni 1553 r. W kolejnych miesiącach inne włoskie miasta skonfiskowały i spaliły Talmud w zgodzie z tym dekretem. Historycy regularnie wyjaśniali ten dekret jako wynik sporu między dwoma weneckimi wydawcami, M. Giustiniani i E. Bragadoni. Obaj opublikowali Mishneh Torah W 1550 r., wydanie Bragadoni zawierało również niedawno ukończony komentarz R. Meir Katzenellenbogcn z Padua. Handlowa rywalizacja doprowadziła Giustinianiego do oświadczenia władzom kościelnym o wydaniu Bragadoniego. Zatrudnił także apostatów żydowskich, aby wykłócić się o swój punkt widzenia. Bragadoni uczynił to z zemsty, a przed inkwizycją ci „apostaci” zaatakowali Talmud od podstaw, nazywając po imieniu, że zawierał bluźnierstwa przeciwko chrześcijaństwu. Inkwizycja odpowiedziała potępieniem Talmudu i okazaniem woli jego niszczenia. Osiem miesięcy później papież Juliusz III wydał bullę Cum sicut nuper, aby zapewnić egzekwowanie dekretu Inkwizycji. Stąd spalenie talmudu w 1553 identyfikowane było jako atak na bluźnierstwa jakie zawierał Talmud. (https://www.jstor.org/stable/20674961)  .   Największe spalenie miało miejsce w latach 1553-1554 w Wenecji. papież Marcellus II zwołał komisję badawczą, która stwierdziła, że Talmud zawiera słowa podżegające przeciwko chrześcijaństwu. W następstwie tego orzeczenia papież wydał nakaz zniszczenia i spalenia wszystkich ksiąg Talmudu, zarówno babilońskiego, jak i jerozolimskiego. Osoby odpowiedzialne za zbieranie książek skonfiskowały i zniszczyły również wiele innych książek hebrajskich, które nie były książkami talmudycznymi. Kilka lat później, w 1559 roku, papież Paweł IV nałożył dekret spalania Talmudu również na Cremonę, która początkowo była pod hiszpańskim panowaniem i nie obowiązywał tam pierwszy dekret. W Cremonie spalono 12 000 książek hebrajskich. Zasady cenzury Rabini Włoch próbowali wynaleźć metodę, która umożliwiłaby druk książek, w przeciwieństwie do świata rękopisów, w których cenzura była niesystematyczna i nadzór kościelny był mniejszy, w świecie druku i kontrreformacji istniała potrzeba egzekwowania uporządkowanej i systematycznej cenzury. Dnia 21 Tamuza 1554 roku Zgromadzenie Generalne Rabinów Włoch („Morešim”) zebrało się w Ferrarze i postanowiło, że żadna nowa książka nie zostanie wydrukowana bez zgody trzech upoważnionych rabinów. Zamiarem było sprawdzenie […]

Read more